Komishinka Doorashooyinka oo Burco Fadeexad la Kowsaday

Burco(Togdheernews..25feb.)- Xubnaha Komishanka Doorashooyinka Qaranka ee dhawrkii maalmihii u dambeeyay ku sugnaa Magaalada Burco, ayaa fadeexad weyni kala soo deristay xil ka qaadista Guddoomiyihii


hore ee Gudiga doorashooyinka qaraka ee gobolka Togdheer Md, Maxamed Faarax Aadan iyo Buuxintii jagadaa.

Xilka qaadista guddoomiyaha hore, ayaa ka dhalatay ka dib markii xisbiga talada haya ee UDUB ku eedeeyay inanay ku qanacsanayn dhexdhexaadnimadiisa. haseyeeshee ay labada xisbi ee Mucaaridku KULMIYE iyo UCID cadeeyeen inaanay wax eed ah u ahayn dhamaanba xubnihii hore ee komishanka u qaabilsanaa gobolku.

Dooda xisbul xaakimka ee eedaynta xubintaas, ayaa la sheegay inaanay lahayn wax raad ah oo ay u soo daliishadeen eedaymahooda oo ay keeneen ama ka sheegeen xisbiyada kale hortooda.
Xubnaha gudiga komishanka, ayaa waxa si weyn ugu dhaliilay xisbiyada mucaaradka, oo iyagu go’aanka ay xil ka qaadeen guddoomiyaha hore ku tilmaamay mid caddaalad drro ah, isla markaana aaany ku qancayn.
Doodii iyo Eedaymihii xisbiga dawlada, oo isagu aan dheg-u-dhigin difaacii labada xisbi ee kale, ayaa waxa ay abuurtay buuq iyo xiisado xoogan oo hadhaysay.

Gudoomiye-ku-xigeenka komishanka Qaranka, oo isagu xubnaha wefdiga hogaaminayay Md, Xirsi Cali X. Xasan oo Wariyaha Jamhuuriya Gobolada Bariga Somaliland Kayse Axmed Digaale, wax ka weydiiyay sababta keentay eriga Guddoomiyihii hore ee komishanka Gobolka Togdheer inay salka hayso eedaymihii uu soo jeediyay xisbiga UDUB waxa uu yidhi; “Anaga go’aankaa gaadhanay wax eedd ah ama dambiya oo uu leeyahay-na ma jirto”.

Balse mar la weydiiyey asbaabaha waqtigan kelifay in xubintaa oo qudha laga saaro sagaal xubnood ee kale maadaama aanay jirin wax dembiya, isla markaana ay ku qancsan yihiin labadii xisbi ee mucaaradku,waxa uu ku jawaabay; “Sidaan kuu sheegay wax dambi ah ma galin eedna ma laha, balse anagaa xiligan sidaas garanay.”

Sidoo kale Buuxintan jagadaas, ayaa iyana ka dhashay fadeexadii ugu weynayd, ka dib markii xubnitii loo keenay buuxinta booskaas lagu deedafeeyay inay isku ardaa ka soo jeedaan mid ka mid ah xubnihii koomishanka ee wefdiga ahaa [Maxamed Kabo-weyne]. Arrintaas oo noqotay mid si weyn uga cadhaysiisay waxgardakii dadweynihii, iyagu arimaha la socday, kiuwaas oo ku doodayey in ay kal garan waayeen nooca ay yihiin shuruudaha laga doonayo qofka jagada, haday tahay aqoon, kartida, Qabiilbaa iyo in kale.
Xiisadan oo aad u aloosnayd ilaa shalay waxay keentay in ay baajiso safarkii xubnaha Komishanku ugu bixi lahaa dhinaca gobolada bariga.

Dhinaca kale, Deyr Mxamed Cilmi, oo ka mid ahaa Odayaashii dadaalka ugu jiray dhamaystirka hawshaa, oo Jamhuuriya wax ka waydiisay arimahaa wax uu yidhi; “Waxaanu ilaa shalay (Doraad) ku hawlayn arimahan markii aanu maqalnay in gudigii xilkii ka qaadeen Guddoomiyihii hore ee komishanka gobolka ayaanu u tagnay komishanka waxaanuna ka waraysanay wixii dambi iyo eedayn ah ee sababay erigan, aniga oo Odayaal iyo waxgarad badan ah, waxay noo sheegeen inaan wax allaale wax dambi ah iyo eedd ah aanu lahayn ninkaasi, masuuliyadiisana ka galin, balse waxaanu u garanay inay go’aan ay siteen Xubintaas kaliya ka reebaan sagaalkii xubnood ee kale.”

Md, Deyr arrintan ka hadlay waxa uu ku tilmaamay “mid fadeexada iyo ceeb ah oo ka sii daran go’aanka hore ee ay xilka kaga qaadeen guddoomiyaha hore, markii buuxintii jagadan loo xulay nin aqoonyahaan ah oo laysku wada raacay laguna qancsan yahay-na, hadana mar kale xubnaha Komishankii ku eedeeyay ninkan waxay isku reer yihiin Ina Kabaweyne oo lama rabo, waxay-na taasi noqotay arrin fajac iyo Amakaag, waxayna noo cadaysay tuhinkii nagu jiray ee ahaa wax loo soo dhiibay ayay jeebada ku sitaan oo niman go’aan caddaalada ku salaysan gaadhi karaba maaha. Waxaana isweydiintu tahay Waa ayo? cida komishanku qancinayo ee aan joogin.

Intaa ka dibna waxa lagu kala dhaqaaqay markii waagii beryay, ayaa la keenay xubin sadexaad oo la soo xulay markii horena aan la hadal hayn. Haseyeeshee aanu ku qancay markii la tilmaamay inuu qaban karo booskaa, waraaqihiisiina la dhameeyay komishankii ogolaaday, iyada oo aanan garanayn cida talada siinaysa. Komishankii habeenimadii ayay sii dhamaystireen subaxiina waxay maamulka gobolka iyo cidii ay khusaynaysaba u direen qoraalkii magaacibista xubintaa iyo in la dhaariyo ka dibna waxay u ambabexeen dhinaca gobolada Bariga, hadana koox UDUB ah oo ordaysa, ayaa timi gobolkii oo diidan ninkii sadexaad ee la doorta.”

Waxa Deyr hadalkiisii ku soo koobay “Markaanu arimahaas oo dhan aragnay, waxa noo muuqatay in nimankan meesha maraya cid kale oo qarsooni ay hagayso oo cid la raaligalinayo aan Burco joogin, waxa’se yaab leh hadii arin tan ka weyn iyo muran doorasho yimaado sida ay u kala saari ummada oo go’aan u yeelan doonaan, waxaan xusuustay waar ruugcadaagii hore ee aan la dareemi jirin siday wax u wadaan ma ragan ayaa bedelay. Walee hawli waa kow.”

Kayse Axmed Digale
Kdigale@yahoo.com
Burco.

Swiss-Group / Caritas Oo Waxbarasho U Xidhay Boqol Haweenka Burco

Written by Yuusuf I. Warsame
Monday, 18 February 2008

ImageBurco(Hormoodnews)-Gudoomiyaha Gobalka Togdheer Cabdi Xuseen Dheere ayaa maanta ugu baaqay Hayadaha Samafalka ee gacan siiyaan waxbarashada iyo taabo gelinta ku sameeyaan Waxbarashada Haweenka oo aanay qabyo ka dhigin heerarka waxbarasho ee ay haweenka ku gudbi karaan waxqabadka aqoon la,aanta.

Gudoomiyaha Gobalka waxaa uu hadalkan maan kaga dhawaaqay munaasibad qalin jabin oo loogu qabtay Dugsiga Sare ee Sheekh Bashiir in ka badan boqol haweena oo dhamaystay waxbarasho socotay mudo sanada oo ay hayada swiss group /Caritas ku baraysay haweenkan aqoon la xidhiidha xirfadaha kala duwan iyo weliba dhinaca wax qorista.

Gudoomiyaha Gobalka waxa uu cadeeyey in waxbarashada haweenka ay tahay mid dhaxal ku leh bulshada dhexdeeda, sidaa aawadeed looga baahan yahay in aani lagu dhego, talaabooyinka ku aadan waxbarashadooda waxaa kale oo ugu baaqay Wasaarada Waxbarashada inay indhaha ku hayaan Manaahijta iyo tayada waxbarasho gaadhayso haweenka gobalka.

“Qoyska gabadh wax baraa waxaa uu baray bulshadii oo dhan gabadhuna waxy ku dhistaa qoyska ayuu yidhi”

Waxbarashadan oo loo xidhay haweenkani waxay koobaysaa xirfadaha Dawaarka, Cunto Karinta, iyo Waxbarashada Qoraaka iyo Akhriskaba, waxaana gacanta ku haysay Hayadaha Wadaniga TAWFIIQ, IYO HODAN oo shahaadooyin gudoonsiiyey haweenka Gudoomiyaha Waxbarashada Gobalka Togdheer Cabdi Axmed Siciid oo sheegay in wasaarada waxbarashada qayb ka ahayd hir gelinta waxbarashadan, waxaana cadeeyey inay diyaariyeen manhajka ay qaadanayeen mudadii waxbarashadu socotay.

Sidoo kalena madaxa Hayada Swiss-Group /Caritas ee Somaliland Nuura C/laahi Magan ayaa iyaduna halkaasi ka xustay inay dufcadani haweenka oo ah tii koowaad ee ku saabsan dhiiri gelinta waxbarashada gabdhaha iyada oo gudiga wasaarada waxbarashada iyo gudida imtixaanaadka ay ka qayb qaateen diyaarinta imtixaanaadka.

“ waxaana fursad siinay boqol haweena aan waxba qorin waxna akhrin Karin
shahaadadooduna waa mid la aqoonsan yahay”


Reported By: Yusuf I Warsame
Ilka Case, Burco
Email: xagaa67@hotmail.com

Hayada Kabaal Burco Oo Deeq Qalaba Siisay Beeralayda Beer Hayada Kabaal Burco Oo Deeq Qalaba Siisay Beeralayda Beer

Written by Yuusuf I. Warsame
Monday, 18 February 2008

ImageBurco(Hormoodnews)-Hayada Wadaniga ah ee Kabaal oo ka mida hayadaha wadaniga ah ee ka hawl gala gobalka Togdheer ayaa maanta deeq qalaba gudoonsiisay Dalada Beeralayda Tuulada Beer oo ka mida Deegaanka Degmada Burco.
Deeqdan qalabka oo ka koobnayd qalabka agabka xafiisyada waxaa loogu talo galay in
lagu taageero xarumaha maamul ee dalada iskaashatooyinka beeralayda Beer oo ay hoos tagaan in ka badan 7 Todoba Urur, Iskaashato inay ku midoobaan dadweynaha
Beeralayda.

Gudoomiyaha Kabaal Gobalka Togdheer Maxamed Jaamac Ismaaciil oo isaguna si toosa ugu wareejiyey deeqdan bulshada Beer ayaa cadeeyey in talaabadan kaliya ee ay beeralaydu ku najixi karaan ay tahay in mideeyeen muruqooda iyo maskaxdooda si ay ug xoroobaan inay ku tiirsadaan gacmo kale.

“Waxaanu idiin wadnaa, waxaan idiin balan qaadnay laakiin ma dabooli karaan
baahidiina oo dhan ee waxaad kaga gudbaysaan baahida hada taagan ayuu yidhi”

Reported By: Yusuf I Warsame
Ilka Case, Burco
Email: xagaa67@hotmail.com

Suldaan Cusub oo Lagu Boqray magaalada Burco

Written by Qarannews
Feb 13, 2008 at 07:23 PM

Burco(Qaran)-Munasibad balaadhan oo loogu talo galay Caleema Saarka Suldaan Maxamuud Yusuf Xaaji Faarax Fidhin oo ka mid noqon doona Salaadiinta Gobalka Togdheer ayaa maanta lagu qabtay Magaalada Burco ee Gobalka Togdheer.

SuldaanFidhin

Caleema Saarka Suldaanka Cusub oo ay ka soo qayb galeen Madax Dhaqameedyo, Xildhibaana ka tirsan Golaha Guurtida, Golaha Deegaanka Burco, Qaar ka mida Madaxda Dawlada, iyo Weliba Boqolaal qof oo ka mid marti sharaf lagu casuumay Munaasibadaas Caleema Saarka oo ka dhacday Hotel Cigaal oo ku yaala Waqooyiga Magaalada Burco, waxay salka ku haysaa Boqrida Suldaanka oo ay yeelan doonto Beel ka mida Beelaha Galbeedka Burco (Reer Cawl).

Xildhibaan Cumar Nuur Waaye oo ka mida Xildhibaanada Golaha Guurtida Jamhuuriyada Somaliland oo munaasibadaas ka hadlay ayaa waxaa ugu baaqay inay Salaadiinta Somaliland in ay ka baxaan dhega nugaylka Siyaasa Somaliland oo ay u soo jeestaan faa,iidada ay ka rabaan Beelaha Doortay.

Suldaan walba waxaa loo magacaabay faa,iidada Dhaqan ee loo Doortay, waxaanu Suldaanka in uu noqdo mid maslaxad u noqda Somaliland

Xildhibaan Cumar Nuur Waaye waxaa kale oo Suldaanka Cusub ka dalbaday in uu noqda mid fure u noqda nabada Gobalka Togdheer iyo ta Somalilandba, waxaana uga digay in aan Siyaasada u noqon wasiilo uu ku waayo kalsoonida Shacabkiisa.

Sidoo kalena Suldaankan Cusub Maxamed Yusuf Xaaji Faarax oo hadal kooban ka jeediyey munaasibadaas ayaa sheegay in uu noqon doona Suldaan u dhabar adaygaya duruufaha haysta shacbigiisa waxaana balan qaaday in uu daacad u noqon doono Qadiyada Madax Banaanida Somaliland.

Waxaan ka dalbanayaa dadweynaha ii soo sharfay in ay ii duceeyo in Eebe ii fududeeyo Xilka lay I saaray, idinkuna aad iga caawin doontaan

Geesta kalena Suldaanka Cusub oo noqon doona Suldaankii ugu Da,ada ee ku soo biira Saldanada Gobalka Togdheer waxay iyaguna ka hadlay Caleema Saarkiisa Cuqaal iyo Qaar ka mida Madaxda Dawlada Suldaankan oo galbis lagu soo mariyey Magaalada Burco dhexdeeda iyagoo ay galbinayaan kolanyo gaadiid ah


Reported By: Yusuf I Warsame

Ilka Case, Burco

(Muuqaalka Caruurta Danyarta ee Xaafada Gacan-libaax ee Magaalada Hargeysa )

Boqolaal ka mid ah Caruur dan-yar Ah Ee Xaafada Gacan-libaax Ee Magaalada Hargeysa oo Ay Soo Foodsaartay Xaalad aad Looga Dayrinayo Oo Qalafsan.

(Muuqaalka Caruurta Danyarta ee laga Dayrinayo Xaaladooda )

hadhwanaag 2008-02-10 (Hadhwanaagnews) Hargeysa (HWN) Tan iyo intii Somaliland xornimadeeda dib-ula soo noqotay 17 sanno ka hor, waxa dib-u-dhis iyo horumarin lagu sameynayey adeegyada aasaasiga ah ee aannu nooluhu ka maarmin, sida in la helo caafimaad, biyo nadiif ah iyo waxbarasho tayo leh-ba.

Sidoo kale waxa jira in lacag adag oo fara badan ay Hay’addaha iyo dawladduba ku bixiyaan siminaaro iyo xaflado aan waxba soo kordhin, hadal hayntooduna dhammaato marka goobta arrintaa lagu qabtay laga tago.

Haseyeeshee waxa lacagtaa iyo dadaalkaa faraha badan ee sida dhibta yar u baxa garab-socda kumanaan carruur ah oo aan haysan waxbarasho iyo caafimaad toona, taasi oo ay sabab u tahay dhaqaale la’aan ay hooyo u tahay shaqo la’aanta baahsani iyo iyada oo aanay cidina war ka hayn ubadkaasi.

Waxase jira shakhsiyaad faro ku tiris ah oo ku dadaala sidii carruurtaasi u heli lahaayeen waxbarashadii ay xaqa u lahaayeen.

Hooyo Hibo Aadan (Sama-wada) waa Hooyo u tafa-xaydatay inay jaahilnimo ka badbaadiso oo ay waxbarto boqolaal carruur ah oo dad danyar ahi dhaleen, iyada oo si mutadawacnimo ah u samaysay dhawr goobood oo ilaa afar meelood gaadhaya wax lagu barto oo ku yaala xaafado ay degan yihiin dad aan waxba haysan ee magaalada Hargeysa.

Goobahaas waxay hooyo Sama-wadi ka samaysay qolol jiingado ah oo carruurta wax loogu dhigo, iyada oo markii hore ka soo bilawday waabab, waxaanay meelahaasi ugu diyaarisay macalimiin iyaga laftoodu si mutadawacnimo ah ardayda wax u baraya.

Koox wariyayaal ah oo tagay qaar ka mid ah goobahaasi oo ku yaala hareeraha magaalada sida xaafadda Sheekh Nuur iyo xaafadda Hillaac oo ku yaala degmada Gacan-libaax ee magaalada Hargeysa, ayaa waxay halkaa kula kulmeen arday yar yar oo aad u buux-dhaafay, isla markaana aanay ku filnayn fasalada ay wax ku dhiganayeen, waxa iyaduna halkaa ku sugnayd hooyo Hibo Aadan (Sama-wada), waxaanay weriyayaashu wax ka waydiiyeen in shaqadan ay hayso cidi ka caawiso iyo in ardayda lacag laga qaado,

Waxaanay ku jawaabtay, “Waxa qolkan [xaafadda Sheekh Nuur] looxa iyo jiigadda i siisay hay’adda World Vision la yidhaa, dhulkana aniga ayaa iibiyey, waana hay’addii u horreysay ee wax aan qabtay aragta aniga oo meel ood ah markii hore ardayda wax ku bari jiray.”

“Dadkani waa bilaa dawo oo bilaa tacliin oo bilaa biyo iyo bilaa kaalmo, waxa la bixiyaa kaalmo lacageed oo dhaqaale kab la yidhaa kun hay’addood ayaa carruurta wax ku bixisa, dawladda ayaa wax bixisa, hay’adduhu waddo ayuun bay xaggaa galbeed u socdaan, Hargeysa oo aannu joogno shan kun oo arday oo bakhtiyaya ayaa jooga.” Ayey Ayay tidhi Hooyo Sama-wada

Iyada oo hadalkeeda sii watana waxay tidhi.“Madaxweynaha waxaan ka codsanayaa inay hay’adduhu madaxa-bannaanaadaan oo dalka uu masuulka ka yahay in baahidiisa la sugo.”.

“11 Macalin ayaa jooga kuligood waa samafal aniguna samafal baan wax ugu dhigaa. Wax lacag ah oo laga qaado ma jirto, iyagaba waydiiya buuga iyo qalinkaba aniga ayaaba soo iibiya, iyagaba waydii maxay haystaan iyagii baan waxba cunine.” Ayey tidhi Sama-wada.

Mar la waydiiyey inay jirto cid ay kala xidhiidhay wax ka qabashada arrintan iyo tirada Ardayda ay gacanta ku hayso, waxay tidhi “Saddex ilaa Afar jeer ayaan Wasiirka Tacliinta u tagay, waxaan idhi waxaan gacanta ku hayo ha la soo arko, waxna ha la taro, laakiin weli cid ii timi maan arag.”

“Waxa halkan iminka jooga ilaa laba fasal oo ka kooban laba boqol oo ardey, guud ahaan gelinka dambe iyo ka hore, waa afar goobood oo middiiba ilaa saddex boqol oo arday ay dhigtaan macalimiintu ma rawaxaan labada gelinba ee way dhigaan. Ilaa dhalashadaydii waxaan jeclaa dadku inuu waxna qoro waxna akhriyo” Hibo Aadan (Sama-wada).

Iyada oo hadalkeeda sii wadana waxay intaa raacisay“Nin baa warqad igu dul samaysanaya oo dugsi baan dhigaa odhanaya, kadibna dugsi baa loo dhisayaa, buugagbaa baa la siinayaa, mushahar baa la siinayaa. Xitaa macalimiintaydu siminaar ma helaan, iska daa mushahara’e.”

Waxaana hadalkeedii ku soo afmeertay codsi ay u soo jeedisay Dawlada iyo Hay’adaha, waxaana ay tidhi “Waxaan dawladda iyo hay’addaha carruurta ku shuqul leh ka codsanayaa waa in caalamku ummaddan taageero u fidiyaa oo culayska fara badan la iga taageeraa.”

Hadhwanaagnews.com/Office
Hargeysa/Somaliland

(Muuqaalka Goobta wax lagu baro )

Waftigii Baarlamaanka Somaliland oo maanta lagu soo dhaweeyay Aqalka Baarlamaanka ingiriiska.

Published Feb 07, 2008
London(TogdheerNews..


Aqalka baarlmaanka dalka Britain ayaa waxa maanta booqasho ku tahay xildhibaano ka kooban xisbiyada qaranka ee Somaliland oo ayaamahanba ku sugnaa dalka

Ingriiska xildhibaanadani oo tiradoodu ay kor u dhaafayso 15 xildhibaan ayaa waxa booqashadooda ku weheliyay wakiilka Somaliland u fadhiya dalka Ingriiska , xubno ka socda xisbiyada Somaliland ee UK, iyo xubno kale oo ay ka mid yihiin jaaliyada Somaliland ee UK, iyo ururokaleba.

Waftigan ka socda golaha wakiilada ee Somaliland oo uu horkacaayay xildhibaan Xuseen Maxamed Cige, ayaa goobtaasi qudbad aad u dheer ka soo jeediyay isaga oo ku soo bandhigay xaaladahii kal duwanaa ee ay soo martay Somaliland iyo waxii u qabsoomay, iyo hada halka ay wax marayaan, isaga oo ku booriyay dawlada Britain in ay ka qayb qaadato sidii Somaliland ay u aqoonsan lahaayeen madaama ay buuxisay dhamaan shuruudihii dawladnimo,

xildhibaanku waxa uu aad u tageeray xidhiidhka fiican ee u dhaxeeya dalka Ingriiska iyo socdaalkii uu madaxweyne Rayaale ku tagay dalka Maraykanka taasi oo uu aad u soo dhaweeyay tagisii ay tagtay xooghayaha arimaha Afrika u qaabilsan dalka Marykanka oo dhawaan booqatay Somaliland, taasi oo uu ku tilmaamay guul aad u weyn iyada oo daba socotay socdaalkii uu madaxweyne Rayaale ku tagay dalka Maraykanka, xildhibaanka qudbadiisa oo dheerayd waxa uu kaga hadlay dhamaan xaalad guud ee uu dalku maraaya taasi oo uu ku tilmaamay mid u qalanta in la siiyo aqoonsi buuxa, waxa sidoo kale goobtaasi ka hadlay shaqsiyaad kale oo ka soo jeeda Somalililand oo goobtaasi joogay

Dhanka kalena waxa halkaasi waftiga ku qaabilay wasiirka arimaha Afrika iyo barwaaqa sooranka u qaabilsan dawlada Ingriiska, waxa uu aad u amaanay waxyaabaha faraha badan ee u qabsoomay Somaliland taasi oo uu shaaca ka qaaday in ay dawlada Ingriiska ka go'antahay in ay kaalin wax ku ool ah ka qaatan dhankastaba, waxa sidoo kale ka hadlay xildhibaano ka tirsan dawlada Britain, kuwaasi oo iyagu u ololeeya sidii loo aqoonsan lahaa Somaliland iyaga oo sheegay in ay dawlada u gudbinayaan hada warbixintii ay ka soo diyaariyeen dhawan markii ay booqdeen Somaliland taasi oo ay sheegeen in ay Somaliland u qalanto in la aqoonsado.

Gabo gabadii labada dhan waxa ay isla qaateen in la sii xoojiyo xidhiidhka u dhaxeeya labada dal siiba labada gole ee ka Somaliland iyo ka Brtain, sidoo kale waxa la isla qaatay in la joogteeyo xidhiidhka u dhaxeeya labada gole, waxa kulankaasi maanta uu ku dhamaaday is afgarad iyo jawi aad u wanaagsan iyada oo labada dhan ay is dhaafsadeen warbixino wax ku ool ah oo dhamaantood la isla qaatay.

Markii SNM la aasaasay 3 Sannadood ayuu Siilaanyo wasiir u ahaa Siyaad Barre.

Xoghayaha Arrimaha dibadda ee xisbiga Mucaaradka ah ee KULMIYE Dr. Axmed Xuseen Ciise, oo ah murashax doonaya in shirweynaha xisbiga KULMIYE loogu doorto inuu noqdo Murashaxa Madaxweyne ee xisbigaasi u ordi doona doorashada Madaxtooyada Somaliland oo qorshaysan inay qabsoonto dabayaaqadda sannadkan, ayaa ka hadlay hadal guddoomiyaha KULMIYE Md. Axmed Maxamed Siilaanyo toddobaadkan ka soo yeedhay kaas oo nuxurkiisu ahaa inaanu Dr. Axmed Xuseen Ciise ka mid ahayn aasasayaashii xisbiga KULMIYE....

Dr. Axmed Xuseen Ciise, waxa uu arrintaas iyo arrimo kale oo xiiso badan kaga hadlay waraysi khaas ah oo uu shalay la yeeshay Wargeyska Geeska Afrika, kaas oo u dhacay sidan:

Suaal:> Axmed, safarkii ay Jendayi Frazer oo ah kaaliyaha Xoghayaha Arrimaha dibadda Maraykanka u qaabilsan Afrika ku timid Somaliland, sidee ayaad u aragtaa?

Jawaab:> Aad iyo aad ayaan ugu faraxsanahay safarkaas Jendayi Frazer ku timid Somaliland, waana safarkii ugu horeeyay ee heer wasiir oo Maraykan ahi ku yimaado Somaliland. Hore waxa u yimid laba xubnood oo ku jira Golaha Wakiilada Maraykanka oo aanu aniga wada soconay, laakiin tani waa miisaankii ugu cuslaa, waxaanay u muuqataa in Maraykanku danaynayo sidii aynu beryahanba sheegaynay, markaas waa heer cusub oo Somaliland gaadhay.

Su'aa:l>Waxaad tahay Xoghayaha Arrimaha dibadda ee xisbiga KULMIYE, laakiin weftigii Jendayi Frazer la kulmay ee xisbiga KULMIYE metelayay kumaad jirin. Taasi waxa ay abuurtay dareen, bal markaas maxaa jira?

Jawaab:> Arrintaas ma rabo inaan ku noq noqdo, way dhacday oo sidaas ayay u dhacday, laakiin guddoomiyaha xisbiga ayaa lala soo xidhiidhay oo isagaa la kulmayay oo doortay inuu isagu la kulmo, waxa kale oo uu doortay ciddii raaci lahayd, mana aha wax dhibaato ah oo weyn, oo guddoomiyaha kolba ciddii u raacaysa kulamadiisa isagaa xor u ah, kolba isaga sida uu is yidhaahdo way ku fiicantahayna isagaa maamula, markaas arrintaas waxba uma arko, waayo anigu qolada Maraykanka waan arkaa oo bishii December waan arkay, imikadan qudheeda waanu is aragnay oo gabadhii qaabilsanayd Somaliland, Somaliya iyo Djibouti waanu is aragnay, waanan is arkaynaa oo balan ayaa noo taala markaan Washington dhawaan dib ugu noqdo inaanu is aragno.

Su'aal:> Adigu waxaad leedahay mushkilad uma arkayo, laakiin rayul caamku wuxuu leeyahay loolan ka dhexeeya adiga iyo guddoomiyaha xisbiga ayaa sababay in lagaa reebo weftigii Jendayi Frazer la kulmayay. Taas maxaad ka odhan?

Jawaab:> Anigu fasiri maayo, runtiina ma rabo inaan fasiro, guddoomiyahana markii aanu arrintaas ka wada hadalnay wuxuu ii sheegay wax daw ah, oo waxa uu yidhi ma doonayo inaan arrinta ictiraafka ka hadlo ee waxaan doonayaa inaan ka hadlo arrinta doorashooyinka, markaas ragga aan kaxaystay waa raggii arrinta doorashooyinka khibradda u lahaa sida Xuseen Axmed Caydiid iyo Cadami oo iyagu khibrad u leh doorashooyinka, Xuseen Axmed Caydiid oo kalena xisbiga ayuu u qaabilsanyahay la shaqaynta koomishanka doroashooyinka. Markaas wuxuu yidhi labadii nin ee aan is lahaa arrintaas ayay kaa caawinayaan ayaan kaxaystay, waana arrin uu xaq u leeyahay.

Su'aal:> Intaas wixii ka dambeeyay guddoomiyaha xisbiga ma wada xidhiidheen?

Jawaab:> Maya ee shalay [Doraad] ayuun bay ahayd markaas ilaa shalayto maanu wada xidhiidhin, laakiin kolay waanu wada xidhiidhi doonaa.

Su'aal:> Guddoomiyaha KULMIYE, mar dhawaan lagu waraystay Idaacadda VOA-da qaybteeda Afka Somaliga, waxa mar la weydiiyay doodaada ah inaad muddo dheer Axmed Siilaanyo talada u soo daba taagnayd uu yidhi, ‘Axmed kamuu mid ahayn aasaasayaashii xisbiga’, adna waxaad tidhi Siilaanyo qudhiisu kamuu mid ahayn aasaasayaashii SNM. Bal arrintaas yara fasir?

Jawaab:>Siday tahay weeye oo fasiraad badan oo ay u baahantahay ma jirto. Asxaabta, ururada iyo halganada oo dhan waxa abuura inyar oo kooban oo saddex ilaa shan qof ah, xisbiga KULMIYE-na sidaas oo kale ayuu ahaa, oo waxa abuuray shantii qof ee u horaysay, markaas dadna way abuuraan dadna way ku soo biiraan, laakiin ahmiyad weyn ma laha in intii hore ee abuurtay oo keliya tidhaahdo xisbiga annaga ayaa leh oo abuuranay. Annagu xisbiga umaanu gelin inaanu had iyo goor ciddii abuurtay daba socono ee waxaanu u galnay inuu xisbi siyaasi ah noqdo oo qaran ah waana sida uu yahay. Markii aanu soo galnayna waxaanu u soo galnay taageero aanu siinaynay Axmed Siilaanyo xilligii doorashooyinkii Madaxtooyada, markaas macno badan oo ay leedahay abuuristu ma jiro, xisbigu waa xisbi ballaadhan oo lagu wada jiro, loo soo shaqeeyay wakhti fara badan ayaana lagu lumiyay lacag badan ayaa la geliyay oo dhammaantayo aanu gelinay, markaas waa xisbi aanu wada leenayhay oo maaha xisbi cid gaar ahi leedahay, haddii cid gaar ahi yeelato xisbigana waa dhibaato oo maaha in ciddiba sheegato.

Markaas waa dhab oo maan ahayn aasasayaashii iyo shantii qof ee ugu horeeyay ee saxeexa iyo tobankii ku xigay toona, laakiin mar hore ayaan xisbiga galay, xisbiga oo muddo yar jira ayaanan ku biiray, waxaanan qabaa intii aan xisbiga ku jiray inaan wax badan xisbiga u qabtay. Anigu waxaan ahaa aqoonyahanadii u horeeyay ee u badheedha inay taageeraan Axmed Siilaanyo, iyadoo aqoonyahano badan oo jiraa ay ka maageen arrimaha siyaasadda, anigu waaan u badheedhay oo maalintaan soo galayba jaraa’idka ayaan ku qoray inaan KULMIYE galay, markaas waxaan qabaa inaan xisbigi geliyay wakhti badan, markaas aan ku biirayna umaan baahnayn saaxada siyaasadda inaan galaba Somaliland-na umaan iman inaan kursi ku fadhiisto, dawladii Cigaal ayaan wasiir ka noqon lahaa haddaan doonayo, waxaanan halkan u imid inaan dadkayga iyo dalkayga u shaqeeyo. Markaas iyadoo caynkaasi jirto oo aanu xisbigii ku soo wada dagaalanay oo aanu u soo shaqaynay, kala sheegashadu waxaan qabaa inaanay xaq ahayn.

Su'aal:> Tan aad leedahay Axmed kama uu mid ahayn aasaasayaashii SNM. Maxaad uga jeedaa?

Jawaab;> Dhab weeyaan arrintaasi oo waynu ognahay sidii SNM u aasaasantahay, markii ay SNM aaasasantay Axmed Siilaanyo wuxuu ahaa wasiir dawladii Siyaad Barre ah, SNM oo saddex sanno iyo badh jirtay ayuu ku soo biiray, haddana islamarkiiba guddoomiye loo doortay. Markaas wuxuu ahaa dadkii siyaasad ahaan ugu waaweynaa dadkeena reer Somaliland, markaas muu ahayn isagu dadkii ugu horeeyay ee aasaasay SNM haddana wuxuu noqday guddoomiyihii ugu cimriga dheeraa hoggaankii SNM.

Su'aal:> Shirweynihii xisbigiina KULMIYE, waa hadma?

Jawaab:> Arrintaas guddiga qaban qaabada ayaa ku shaqo leh, dhawr goorna waanu ka hadalnay, mana fiicna inaanu had iyo goor waxaanay guddiga qaban qaabadu soo saarin ka hadalno, markaas guddiga qaban qaabadu weli may sheegin, waxaanan filayaa inay kolay dhawaan ku dhawaaqi doonaan.

Su'aal:> Dad badan ayaa aaminsan in xisbigiina KULMIYE uu ku soo socdo awoodiisa siyaasadeed oo wiiqitaan ku yimaado, marka loolanka shirweynihiinu bilaabmo, ma laga yaabaa in xisbiga dhaawac ku yimaado?

Jawaab:> Horta arrimahaas oo dhami waxa ay ku xidhnaanayaan sida loo maamulo xisbiga, loolanku wuu jiraa, tartan ayaa jira ah jagooyinka u waaweyn sida guddoomiyaha xisbiga, murashaxa madaxweynaha iyo ku xigeenka iyo jagooyinka kale ee xisbiga waana xaq in xisbigu loolamo, umaddana u soo bandhitgo cidda uu isleeyahay sannadka way idinka marayaan, waxaanu meesha ugu jirnaa in xisbigu guul helo, markaas in xisbigu yidhaahdo yaa maanta inaga maraya oo inaga cuntamaya oo dadku dooranayaan ayaa loo baahanayahy, markaas loolanka xisbigu wuu jiraa oo waa cadaan, inuu halkaas ka sii socdo oo xisbi weyn oo hanan kara umadda inuu noqdo iyo in kale waxay ku xidhnaan doontaa sida aanu u maamulno shirweynaha iyo hoggaankaas cusub ee xisbiga aanu u samayno, waxaaan jecelahay inaanay wax dhibaato ahi ka iman, in daacadnimo iyo walaaltinimo loo galo tartanka, inta aanu doorashooyinka ka doonaynaana waa intaas iyo inay noqdaan doorashooyin xor iyo xalaal ah oo umadda isbedel u keenta, tan xisbiga dhexdiisana waxaanu ka doonaynaa in wixii doorasho ah ee la galayo uu noqdo loolan xalaal ah oo dhexdhexaad ah oo aan cidna u eexan, haddii uu noqdo mid ciddi iska maamulato ama qaabka uu u dhisanyahay noqdo qaab qof u hiilinaya loolan xalaal ah noqon maayo.

Su'aal:> Haddii markaas shirweynaha aad saluugto maxaa tallo ah?

Jawaab:>Arrintaas ka sii hor degi maayo oo ma jeceli mana doonayo ismana lihi way dhacaysaa, wax aan dhicina ka sii hor degi maayo.

Su'aal:> Rajo intee leeg ayaad ka qabtaa in laguu doorto murashaxa KULMIYE u ordi doona doorashada madaxtooyada?

Jawaab:> Xaqiiqatan waxaan qabaa umaddana ka arkay in dadku doonayaan isbedel iyo dar dar cusub, waxaanay doonayaan inay arkaan dad u shaqeeya habeen iyo maalinaba oo adduunka wax uga qaban karo iyo barnaamij cad oo horumarijn kara oo dhallinyaradeena kontanka sanno ee soo socda halka ay ku noolaanayso iyo sidii loo barbarin lahaa ayaa loo baahanayahay. Markaas marka aanu barnaamijkayaga eegno ee aanu soo hordhigno waxaan qabaa inay dadku annaga na raaci doonaan, umadani in badan ayay soo silcaysay, kursi jacayl iyo jago doon midna uma baahna ee waxay u baahantahay in wax loo qabto.

Su'aal:> Axmed, waxa la leeyahay taageerada waxaad ka haystaa qurbo jooga ee dadka gudaha wadanka jooga ee xisbiga dhexdiisa ku jira taageero kama haysatid. Markaas taageerada aad xisbiga gudihiisa ka haysataa waa intee in leeg?

Jawaab:> Maaha in xisbigu u fekero xisbiga dhexdiisa, ee waa inuu u fekeraa doorashada soo socota, cida uu doono ayuu xisbigu soo saari karaa, haddii aanay ciddaasi guulaysanayn beri waa dhibaato, markaas taageerada dibadu waa muhiim, taageerada dadkeena dibadda joogaa ee dhallinyarada ah ee aan xisbiga xiitaa ahayn iyo taageerada dadka UDUB ku jira iyo kuwa UCID ku jira intaba waa loo baahanayahay. Markaas xisbigu waa inuu yidhaahdaa yaa taageeradaas haysta, xisbiga taageerayaashiisa gudaha ku jiraa waa inay sidaas u fekeraan oo ay yidhaahdaan umadu yay la socotaa, oo aanay ku fikirin boqolkayaga halkan isugu timid yaanu doonaynaa.

Su'aal:>Haddii haddaba Axmedoow uu Axmed Siilaanyo kaa helo doorashada, ma u hanaynaysaa?

Jawaab:> Haa waan u hanaynayaa, laakiin sidaan kuu sheegay helitaankaasi way inay ku dhisnaataa nidaam cadaaladeed, cadaaladda aanu dawladda ka doonayno oo kale waa in laga helaa xisbiga dhexdiisa oo ay asxaabtu sidaas ku shaqaysaa.


Su'aal:> Haddii markaas taas la waayo, oo ay dhacdaba maxaad samaynaysaa?

Jawaab:> Haddii taas la waayo ka hadli maayo, oo waa taan kuu sheegay oo wax aan dhicin ka hor degi maayo.

Su'aal:> Ma u tagtay guddoomiyaha oo ma ku tidhi, labadeenaba hunguri ayaa ina haya ee ha noqdo mid xalaal ah loolankeenu oo aan xisbiga waxba yeelin?

Jawaab:> Haa oo maalintii u horaysay ee aan ku dhawaaqayay murashaxnimada, laba saacadood iyo badh ayaanu wada hadlaynay, waana arrimo loo baahanayahay, mana ah wax inagu cusub.

Su'aal:> Markaas ma ku tidhi dalku isbedel ayuu u baahanayahay ee Axmedoow doorkan ii daa’?

Jawaab:> Qosol….Ii daa doorkan kumaan odhan, laakiin waan u sheegay inaan baratamayo oo jecelahay baratan xalaal ah oo aan ceebayn lahayn oo aanan Axmed waxba ka sheegin isna waxba iga sheegin, waayo goor dhow haddii aanu maanta isa sii dhaliilno wax aanu umadda la hortagaynaa ma jirtee aanu walaaltinimo ku tartano, waanu ka wada hadalnay.


Su'aal:> Waraysigii idaacadda VOA-da ee Axmed Siilaanyo, intii adiga kugu saabsanayd wax ku damqay ma jiraan?

Jawaab:> Labada arrimood ee uu Axmed Siilaanyo soo hadal qaaday ee aniga I khuseeyay ee midi ahayd xisbiga uu ku cusbaa oo aasasayaashii muu ahayn, waan ka jawaabay oo waxaan idhi taasi khasab maaha inaad noqoto shantii qof ee u horeeyay tusaalena waxaan u soo qaatay taas SNM, ta kale ee Axmed uu yidhi hay’adihii aan maamulayay Axmed Xuseen Ciise kamuu mid ahayn waan ka waramay oo ilaa iyo sannadkii 1969-kii uu Siilaanyo noqday wasiirka dawladii Siyaad Barre, wuxuu ahaa raggii u talinayay dadka la yidhaahdo reer waqooyiga ee tallada aynu daba fadhinay kuwa ugu mudan ayuu ahaa, haddii ay SNM noqoto dabcan SNM baanu wada ahayn oo halgankii SNM waa lagu wada jiray oo hoggaankii ugu dheeraa ayuu ahaa, haddii ay noqoto xisbigana guddoomiyahayagii ayuu ahaa. Markaas kamaan soo shaqayn hay’ad Axmed xukumo laakiin haddana wuxuu ahaa dadkii talada intaas oo dhan inoo hayay dhammaanteena waynu soo daba fadhinay waana arrin macquul ah inaynu nidhaahno waar in badan ayaad taladayada soo hayseen oo aanu idin taageeraynay ee markan 40 sanno ku dhawaad jiil cusub iyo dardar cusub ayaa loo baahanyahay anigaba yaanu noqone.

Su'aal:> Intaas aad imika leedahay isaga ma ku tidhi?

Jawaab:> Intaas maalin walba waan idhaahdaa waanu maqlay.

Su'aal:> Laakiin Axmed Siilaanyo toos ugumaad odhan?.

Jawaab:> Maalintaas u horaysay inaan kelmadaas ku idhi iyo in kale ma garanayo, laakiin waa wax aan ilaa maalintii aan imid ku doodayay waana dood aan qabo inay tahay dood xaq ah oo xalaal ah.

Wargeyska Geeska Afrika, Hargeysa Somaliland...

* email

Madaxwaynaha oo Booqasho ku yimi Degmada Gabilay Booqdayna Cisbitaalka.

Hadhwanaag 2008-02-05
(Hadhwanaagnews)
Gabiley-(HWN)-

Wafti culus oo uu hogaaminayay madax waynaha jamhuuriyadda soomaaliland mudane daahir riyaale kaahin oo maanta booqasho ku soo maray cisbitaalka qabyadda ah ee magaaladda gabiley socdaal aan hore loo sii shaacin ayaa uu madax waynuhu ku yimi gabiley saacadu markay ahay abaaro 12:00 duhurnimo waxaa kale oo uu kormeer ku soo maray dawladda hoose oo uu cabaar kulan kula yeeshay maamulka degmadda iyo masuuliyiintooda waxaa kale oo uu kormeer ku soo maray kastanka kalabaydh halkaasi oo uu woxogaa indho indheeyay dabadeedna uu udhaafay togwajaale oo uu iyana kormeer ku soo maray schooladda dawladda ugu danbayntii waxaa uu ku soo laabta magaaladda arabsiyo halkaasi oo loogu samaayey qado sharaf isaga iyo waftiga uu hogaaminayaba halkaasi oo ay ilaa hadda ku suganyihiin wixii danbe ee ka soo baxa waanu idiin soo gudbin doonaa wararkayaga danbe

Mustafe c/kariin cali
(mustafe-future)
hadhwanaagnews reporter
mccfuture@yahoo.co.uk

Maxay Noqon Karaan Sababaha Madaxweyne Rayaale Mar Kale Uga Guuleysan Karo Mucaaradka Haddii Ay Doorashooyin Dalka Ka Dhacaan?

Faallo – Maxamed Cumar

Dunidu sideedaba gaar ahaanna dalalka hore u maray, waxay ku kala socodaan qorshe, aqooneed, nabadgelyo, dhaqaale iyo saadaal lagaga hortegi karo haddii ay dhacaan waxyaalo aan la filaynin.

Sidaas oo kale Somaliland waa dal jira, balse aan la aqoonsan, maantana ama wakhtigan xaadirka ahna waxa batay hadal-haynta isbedel siyaasadeed oo dad badan oo reer Somaliland ku doonayaan in la helo weji kale iyo hoggaan kale oo Somaliland yeelato taas oo ku iman karta doorashooyin la mid ah ama ka wanaagsan kuwii maanta Madaxweyne Rayaale kursiga dalkan u sarreeya uu ku tegay.

Waxa kale oo beryahan batay eedeymaha dawladda Somaliland loo soo jeedinayo ee siyaasiyiinta Somaliland ku sheegayaan in Xukuumaddani tahay mid musuqmaasuq ku dhisan, dagaalada Puntland ku doonayso inay dhul aanay lahayn kaga goosato Somaliland iyo hanjabaadaha xukuumadda C/laahi Yuusuf u soo jeedinayso Somaliland balse aan wax saamayn ah ku lahayn dalka, ictiraaf la'aanta, dhaqaale darada iyo shaqo la'aanta dalka ay uga baxeen kumaankumka dhallinyarada dalka u dhalatay. Waxaas oo dhan marka la isku daro Xukuumadda Somaliland iyo hoggaankeeduba uma arkaan wax la tiigsado, sababtoo ah waxay inta badan xukuumaddu aaminsantahay inaanu dalka ka jirin mucaarad xoog leh oo ujeeddadeeda iyo maamulkeeda liicin kara, isla markaana boqollaalka eedood ee loo soo jeedinayo xukuumadda Rayaale, ayaa waxa ku filan hadal qudha oo ay dawladda ku difaacaan Wasiirka warfaafinta iyo wasiirka maaliyadda raggaasi oo ka mid ah golaha wasiirada Xukuumadda Rayaale, aguna yaqaanno hadallo weli shicibka Somaliland qaarkii sii xusuusan yihiin.

Dhinaca kale xukuumaddan lagu sheego mid liidata oo aan waxba qaban, ayaa dhinaca kale u eg mid iska waabisay siyaasiyiinta mucaaradka ah iyo xoogaggii SNM, kuwaas oo maanta dawladdu u aragto inay gacan bir ah ku qaban karto haddii ay is dhaqdhaqaajisana, tallaabo kasta oo ay xukuumaddu ka qaado raggaasina ay u cuskato xeerarkii taliskii afweyne, sida guddiyada nabadgelyada, Xeerka Ciqaabta CID-da, dabagalka, xeerkii lixdankii, iwm.

Dhinaca kale ilaa imika lama hayo cid xukuumadda kaga aargudatay falal ay kula kacday siyaasiyiinta mucaaradka iyo taageerayaashoodaba, sidii Siyaasiyiinta Qaran oo kale, balse arrinkoodu dhaafi la'yahay calaacal, cambaareyn iyo cabashooyin.

Dhinaca kale markaad eegto waxay xukuumadda Rayaale haatan ku dhaqaaqday inay xoogga saarto sidii ay u kala daadin lahayd hoggaanka axsaabta Mucaaradka ah iyo siyaasiyiintooda, jeebkana ugu ridan lahayd ragga dhaqaajiya siyaasadaha mucaaradka, qaar badanna ay dhaqaale ku soo xeraysay, kuwa kalena ku soo xeraysatay shaqo siin iyo xil magacaabid.

Waxa kale oo iyaduna mudan in la xuso sida Xukuumadda Rayaale u wiiqday Ururkii SNM, oo ay haatan ka marayso in taariikhdoodii laga saaro manhajka waxbarashada dugsiyada Hoose iyo dhexe ee dalka.

Waxa kale oo iyaduna muhiim ah in doorashooyinkii Madaxweyne Daahir Rayaale kula tartamay hoggaamiyaha mucaaradka Kulmiye Axmed Siilaanyo isla markaana la tuhunsanaa in Axmed Siilaanyo ku guuleystay balse ergeyn iyo sasabo loola yimi uu aqbalay guuldaradii doorashooyinkaasi, ayaa haddana waxa jira dareenka cabsidda leh ee Axmed Siilaanyo iyo SNM ka qabaan qaybo ka mid ah dadweynaha Somaliland siiba gobolka Awdal, u weli jiro dareenkaasi isla markaana Kulmiye ku guuleysan waayey inuu dadweynaha ka dhaadhiciyo abaalkii SNM iyo xoreynteedii dalka iyo dadka reer Somaliland.

Tan kale Reer Somaliland waa beelo iyo qoysas is yaqaanna, balse kala deggen gobollo iyo degmooyin dadka ku nooli taageeraan musharrax mansabka madaxweynaha ee ka soo baxa, nasiibdarada Axmed Siilaanyo kaga dhacday doorashooyinkii hore ayaa ahayd iyadoo beelihii uu ka dhashay (isaaq) u diideen madaxweynenimadii uu ku guuleystay sida mucaaradku aaminsan yihiin, halka Daahir Rayaalena 80% ay taageereen dadkii uu ka soo jeeday degaan ahaan, sidaa darteedna loollanka mar kale Kulmiye uu la geli doono Madaxweyne Rayaale ay ku xidhnaan doonto sida tolkii ugu diido ama ugu oggolaado Axmed Siilaanyo inuu hoggaanka dalka qabto.

Waxa kale oo jirta in maanta Kulmiye qabsan kari la'yahay shirweyne isagoo haysta boqollaal siyaasiyiin, musharraxiin iyo taageerayaal ah, isla markaana uu kala dooran kari la’yahay ciddii dalka wadi lahayd, cidda aan daacad u ahayn, iyadoo weliba kala qaybsanaantaasi ku salaysan tahay sida dad badan oo reer Boorama ahi aaminsan yihiin inuu yahay loollan u dhaxeeya beelaha dhexe ee Somaliland ama Hargeysa iyo beelaha gobolka togdheer, kuwaas oo is haysigoodu ama heshiis la'aantoodu Madaxweyne Rayaale u tahay fursad kale oo uu kaga guuleysan karo musharax kasta oo mucaaradka ah.

Inkastoo Gobolkan Awdal uu haatan xisbiga Kulmiye siyaasaddiisu si xoog leh u saamaysay, isla markaana Kulmiye gacanta ku dhigay beelaha reer Awdal qaybo ka mid ah, hadal haynta xisbiga UDUBna beryahan ku yar tahay, ayaa dhinaca kale waxay tahay rajooyinka ama horumarka xisbigaasi ka sameeyey dhinaca siyaasadda, balse lama oga in sidan oo kale gobolada Bari looga soo dhaweeyo, kuwaas oo ahaa kuwii Axmed Siilaanyo iyo xisbigaasi u soo jiiday guuldarada doorashooyinkii innasoo dhaafay ee madaxweynenimada.

Ugu dambayntiina lama saadaalin karo waxa ka iman kara sawaxanka xisbiga Kulmiye ku dhex jira haatan iyo sida beelihii SNM taageeri jiray ay mar kale kursiga ugu diidi doonaan musharraxiinta xisbiga mucaaradka ee Kulmiye, arrimahaas oo xukuumadda Madaxweyne Rayaale iyo xisbigooda UDUB ba jeclaan lahaayeen, isla markaana kala qaybsanaanta axsaabta mucaaradka iyo siyaasiyiintooduba u horseedi karto guulo kale oo ay ka soo hoyaan mucaaradka haddiiba ay dhacaan doorashooyin loogu tartamo si xor oo xalaal ah.

Macalimiinta Burco Oo Loo Tababarayo Waxbarashada Raadiyaha

Written by Yuusuf I. Warsame
Monday, 04 February 2008

Burco(Hormoodnews)
Kulan Waxbarasho oo looga gol leeyahay siday Macalimiinta Dugsiyad Dadban ay u isticmaali lahaayeen Waxbarista Raadiyowga fir fircoon oo socon doona muddo sadex cisho ah ayna ka qayb galayeen in ka badan 119 Macalin oo ka mid Dugsiyada sida gaarka ah ayaa maanta si rasmiya looga furay Magaalada Burco ee Gobalka Togdheer.
Waxbarashadan oo si wada jira isaga kaashanayaan fulintiisa Dalada NOFEN iyo Hayada EDC waxaa ujeedada laga leeyahay ay tahay in Macalimiinta gobolada Togdheer Sool iyo Sanaag lagu tababaro siday u hirgelin lahaayeen Dugisyada ay maamulaan qalabkan waxbarasho oo ah nooc cusub Saaxada Waxbarashada.

Gudoomiyaha Dalada NOFEN C/risaaq Aadan Yusuf oo saaka ka hadal ka jeediyey
furitaankan ayaa waxaa uu sheegay in mashruucan waxbarasho Raadiyaha loogu talo
galay in ay ka faa,iidaystaan Ardayda Somaliland kaasi oo ay tayadiisa noqon doonto
tayada Casharada iyo weliba inuu macalinku casharada iyo weliba inuu macalinku noqdo mid u tababaran gudbinta casharada. Gudoomiyaha NOFEN waxaa kale oo uu xusay in macalimiinta oo loogu soo xulay in Dugsiyadan dadban ee hoostaga Dalada ururkiisa ay waxbarashada Raadiyaha u sahlayso dadka tuulooyinka iyo macalimiinta iyo waxbarashada laga helo meel kasta oo uu Raadiyaha gaadhi karo.

Daahir Maxamed Daahir oo sarkaal ka tirsan Hayada EDC oo iyadu maal gelisay
mashruucan ayaa waxaa uu daboolka ka qaaday inay horey mashruucan uga wadeen 466 Dugsi oo a wax ka baranayeen ilaa 73,000 Arday iyo weliba 2291 Macalin oo ku
tababaran gudbinta Waxbarashada Raadiyaha.

Sarkaalkan waxaa kale oo uu warkiisa ku sheegay cid kasta oo Raadiyaha Haysataa ay
ka qayb qaadan karto gaar ahaan xilliga liishaanka saarayaan Dugsiyada Dadban halka
ay hore utaageeri jireen Waxbarashada Tooska ah isaga oo arintaas ka hadlayana waxaa uu yidhi Mashruucan waxaa xilligan ka wadnaa Somaliland, Puntland iyo Ethiopia, waxaa ujeedada la saaray in sandkan 2009 ay waxbarashani dugsiyada noqoto mid sahlan tii hore.

Geesta kalena w Barmaamijka Waxbarashada Raadiyaha waxa hore loogu tababaray
Sanadkii 2007 in ka badan 500 Macalin oo ka mida macalimiinta Gobolada Bariga
Somaliland oo xilligaa ay ka qayb ahayd Jaamacada Burco

Reported By : Yusuf I Warsame
Ilka Case Burco, Somaliland
Xagaa67@hotmail.com

Wajaale: Magaalo Biyo la’aani la hadhay

Wajaale (Ogaal) – Gudoomiyaha magaalada Wajaale Qawrax Muuse Xusseen ayaa ka dayriyay biyo la’aan xoog leh oo uu sheegay inay soo food-saartay magaalada Wajaale, Islamarkaana waxa uu ku baaqay in arrintaa gurmad xoog leh laga galo.

Mr, Qowrax oo xalay wargeyska Ogaal kala soo xidhiidhay magaalada Wajaale oo hoos timaada Degmada Gebilay, xog waraysi kooban oo aanu arrintaa kala yeelanay ayaa wuxuu u dhacay sidan:

S: Baaqa aad doonayso inaad gudbisaa muxuu yahay?

J: Runtii, waxa jirta Biyo la’aan ku habsatay deegaanka Wajaale iyo agagaarkiisa, iyada oo aanay Magaaladu lahayn wax Ceel ah, dhaamam ayaa laga cabi jiray, dhaamankiina way madheen, Barkadihii xaga Itoobiyana waxa saameeyay biyo la’aanta. Markaa Hay’addaha wadaniga ah, kuwa Caalamiga ah iyo Xukuumaduba inay gurmad qaylo-dhaan ah noo soo diraan ayaanu ka codsanaynaa.

S: Biyaha halkee ugu dhaw ee Magaaladu ka cabtaa imika?

J: Biyaha Booyaduhu sidaan ayaa noogu dhaw.

S: Xagay Booyaduhu biyaha ka soo dhaamiyaan?

J: Meelo badan bay ka soo dhaamiyaan, sida Arabsiyo iyo Lafa-ciise oo kale.

S: Markaa, qiimaha Foostada biyaha ahi waa imisa oo magaalada laga idinka siiyaa?

J: Wallaahi, qiimaha Foostadu 30 Riyaal oo lacagta Itobiya ah ayay nagu taagan tahay, oo u dhiganta 21,000 lacagta Somaliland ah.

S: Ka maamul ahaan ma imika markaad biyo la’aanta aragteen ayuun baad ka hadlaysaan, hore maxaa ugu diyaar garoobi waydeen?

J: Niyaw tirada dadka ayaa sannad walba kordhaysa, wakhtiyada qaarkood markay Baliyadu buuxsamaan waxay nagu dhawayn jireen Roob da’a. Markaa Roob la’aan dhacday ayaa sababtay in Baliyaduna go’aan.

S: Magaaladu waa magaalo ganacsin oo balaadhan, bulsho badanina ku nooshay. Markaa ma Baliyada uun baad ku halayseen iyo inta Roobku imanayo, miyay daan hore uga diyaar garoobin?

J: Maamul ahaan degmada Gabilay ayaan ka tirsanahay, Geed-balaadh baa kal hore Hay’aduhu ceel ka qodeen, Ceelkiina wuu dhamaaday, oo 18KM buu noo jiray. Markaa sannadkan cusub bay ku beegan yahay hawl-galkii cusbaa, sannadkan wax noo diyaara oo xaaladan jirta wax ka qabanaysaa ma jirto.

S: Geed-balaadh soo Ceel hore oo laga cabi jiray may lahayn?

J: Haa, wuu jiraa, ee wuu jabay oo imika hawshiisii ayaa lagu jiraa baa la yidhi.

S: Markaa, ceelkaa ceel ka sokeeya oo biyo laga heli karaa ma jiro miyaa?

J: Dhul ka sokeeya Geed-balaadh oo biyo laga heli karaa ma jiraan, oo Wajaale dhawr jeer baa laga eegay, in kasta oon casrigan la eegin. Laakiin berigii hore biyo lagama gaadhin.

S: Markaa, biyaha qaabkeed u dalbanaysaan?

J: Dee , xataa ogaysiinta Saxaafada waxaanu uga dan leenahay si caawimo naloogu taro, oo gaadiidka naloogu badiyo maadaama oo ay yar yihiin, sida dadka wax loogu gaadhsiiyaana adag tahay, in la ogaado ayaanu uga dan leenahay.

S: Maamulka degmeda aad hoos tagtaan ma kala hadasheen arrintan?

J: Waanu kala hadalay, iyaga laftoodana waanu u sheegnay si ay wax uga qabtaan.

Ruuxaygan uunbaa galbeed raaxo soo biday ee raaxada Togdheer iyo Saraar Ruushku haw hadho.

Guuldarooyinkii isdaba jooga ahaa ee uu ugu waynaa dagaaladii iyo qalaasihii socday sideetamaadkii ilaa horaantii sagaashamaadkii waxa ay barakac ku sameeyeen guud ahaan dadkeeni reer magaal iyo reer miyi ahaa.

Waxa bilaabmay in qofkastaaba uu ka hayaamo halkii uu abid ku noolaa in badan oo xoolo dhaqato raacato ahaa ama beeralay waxa ay u rogteen noloshoodii magaalooyinka waawayn ee somaliland iyaga oo qawadsan nolosha reer guuraaga iyo beeralayda ee ay abid ku noolaayeen.

Waxa adkaatay noloshii ay dadka reer baadiya ahi ay ku noolaayeen kadib markii laysku kiciyay colaado abaaro,daaq xumo,biyo la,aan iyo waliba dawlad aan reer miyiga wax tar u lahayn xataa si fiican aan ula socon xaalkooda ee ku kooban magaalooyin waawayn oo iyaga laftoodu basar xumo badan la daalaadhacaya.

n badan oo ka mid ah reer guuraagii dalkeena iyaga waxa soo xareeyay eheladooda oo dibada ku nool iyaga oo ka fakaraya sidii ehelkoodu ay nolol taa ka fiican ugu heli lahaayeen.

Qoysas badan oo maal wayn ahaa xoolahooduna ku filaayeen oo heli jiray noloshooda oo dhan ayaa maanta waxa ay ku nool yihiin dhaqaale aad u kooban oo dibada looga keeno bishiiba mar,laakiin wali aan ku guulaysan in ay dakhli ka heleen magaalooyinkii ay yimaadeen.

somalida wadamada reer galbeedka ku nool badidoodu waxa ay aamineen oo ay qabaan nolosha kaliya ee lagu noolaan karaa in ay tahay nolosha magaalooyinka iyaga oo aan eegin dunidu sida ay u kala duwan tahay marka laga eego xaga cimilada,dhaqaalaha iwm.

Sababtoo ah dalkeenu waa dal cimiladiisu aad u wanaagsan tahay dhaqaalihiisuna aad u hooseeyo oo qofku ku noolaan karo nololo kala duwan oo uu hadba tii uu doorto ku noolaan karayo beeralay,xoolo dhaqato,kaluumaysato macdan qodoto hadba tii uu doono ayuu ku noolaan karaa isaga oo magaalooyin ka fog.

laakiin wadamo badan oo ay ka mid yihiin wadama reer galbeedku ma fududa in aad noloshaad doonto aad doorato adoo aan magaalo ku tiirsanayn ama aan dawlad ku tiirsanayn.

Qormadan waxa aan si gaara aan ugu eegayaa hayaanka somaliland ilaa yurub oo maanta noqday hayaanka ugu badan ee dadkeenu ama dhalinyaradeenu ay abid dalkoodii kaga soo baxaan waana hayaankii ugu qaxarka badnaa.

Dhalin yaradeenu markasta ama wakhti kasta wuu u fududaan jiray in ay tacabiraan oo ay dalkooda Dal aan ahayn u shaqo u doontaan halka ay tagayaan ha dhawaato ama ha dheeraatee waxa ay ahaayeen kuwo doolaalo badan.

Waxa la tagi jireen wadamada Yeman,East Africa ,Egland,wadamada khaliijka iyo dalal kaloo badan dadku waxa ay ahaan jireen dad dhulkooda ka taga iyaga oo jecel taas oo ay kuu cadayn karto sida ay ugu soo noqon jireen iyada oo aduunka oo dhami wakhtigaa isu socodkiisa iyo isgaadhsiintiisuba yarayd oo dalkeenuna maanta halka uu joogo kun jeer ka hooseeyay ayaa qof kastaaba waxa uu ahaa mid ku fekaraya dalkiisa iyo halka uu tagay sida uu wax uga koradhsan karayo dabadeedna uu dalkii ugu noqon lahaa.

Run ahaantii waa jireen dad badan oo iyagu taa baal maray oo ay ku adkaatay noloshii qurbuhu oo soo bixi kari waayay halkaana nolol badan oo ay dadkoodii la qaadan lahaayeen ku seegay iyaga laf ahaan tooduna wax yaabo badan oo ay ku hamiyayeen qabsan kari waayay.su,aasha iswaydiinta mudane waxay tahay.

Hayaan kan cusubi muxuu kaga duwan yahay kuwii ka horeeyay ee dadkeenu dibada ugu bixi jireen ?

1.waxa uu kaga duwan yahay socdaaladii hore ee aynu naqaanay waxa bixi jiray oo kaliya raga ee maatadu may gali jirin socdaalka noocan oo kale ah.

2.dadka socdaalaa waxa ay ahaan jireen dadka qoysaska saboolka ah ka soo jeeda ee dadka ladani dalkooda ayay ku hadhi jireen laakiin maanta inta dadka ugu ladan baa dalkii ka sii socota.

Nin saboola iyo awra waa sibiq dhaqaaqaan iyaga hadaan soori celin socod ma daayaan.

3.socdaaladii hore sidaan horeba ugu soo sheegnay waxa ay ahaayeen dad dalkooda jecel oo aad u jecel ee dani ka kaxaysay laakiin maanta dadku waxa weeye kuwo leh raaxada togdheer iyo saraar ruushan haw hadho oo xataa dad dalkii u maqan oo rajo laga qabo ma aha iyaga iyo caruurahooduba inay dhulkii dib ugu soo noqdaan.

Su,aasha kale ee mihiimka ahi waxa ay tahay ?

Umadaa dalkeedii ka bara kacday ee maanta ku hoos nool dad aanay isku diin iyo isku dhaqan toona ahayn sidee socodkooda loo joojjin karaa inta maqana dib loogu soo celin karaa.

Arinkaas ayaa waxa uu u baahan yahay in lagaga hadlo dalka gudihiisa iyo dibadiisaba oo lagaga hadlo jaamacadaha,dhulka aqoonta iyo afkaarta laysku dhaafsado waa arin aad u miisaan badan oo madhaxiisa lawada ogaan doono.

Rayi ahaan anigu waxa aan qabaa in ta kaliya ee arinkaas laysku hortaagi karaa ay tahay in la helo.

xukuumad karti leh,aqoon leh,oo keeni karta jawi ninkii dalkiisa joogaana ku qanco,ku noolaado,ku diirsado,ka ka maqani isna uu u soo hiloobo dareemo dalkiisii in uu mudan yahay meel lagu noolaan karo oo sidii uu kaga yimi wax badan laga badalay.

Abdulqani mohamed hassan swedan